ÇOCUKLARA YÖNELİK MARKALARIN ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN ÖLÇÜMLENMESİ
T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ RADYO TELEVİZYON SİNEMA BÖLÜMÜ
HAZIRLAYAN: Onur ÇOBAN
İSTANBUL 2008
ÖZET
Toplumu oluşturan en önemli yaş gruplarından biri olan çocuklar hayatları boyunca birçok reklam markaları ile karşı karşıya kalmaktadır.Özellikle televizyon ve internetin yaygınlaştığı 21.yüzyıla gelindiğinde çocukların reklam medyalarıyla olan ilişkilerini irdelemek daha büyük önem taşımaktadır.
Marka kavramının doğru olarak tanımlanarak markalaşmanın ne olduğunu açıklamak ve bunun çocuklarla olan ilişkilerini irdelemek çocuk-reklam etkileşimi için çok önemlidir.Çocuklara yönelik olan programlarda sunulan reklamlardan etkilenen bu şahıslar kendilerine sunulan ürünleri bir tüketim bilinci içerisinde bilinçaltlarına almaktadırlar.Bu açıdan bakıldığında bu tür programlardaki reklamlar dikkat çekicidir.Çocuklara yönelik olan programlarda çocukların tüketimine uygun olarak hazırlanmayan ürünlerin reklamı yapıldığı takdirde sonuçların kaygı verici olacağı açıktır.www.onurcoban.com
Bu yanlış uygulamanın belki de en önemli nedeni birçok reklam veren ve reklamları hazırlayan firmaların çocuğu ayrı bir birey olara görmemesinden kaynaklanmaktadır.Bu nedenle çocuklar kendileri için üretilmeyen markaları bilmekte ve bunları tüketmek istemektedir.
Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de bu durum aynıdır.Yapılacak araştırmalar ışığında çocukların hangi programları izledikleri ve bu programlarda verilen markaların çocuklara hitap edip etmeyeceği incelenip bunların çocuklar üzerindeki etkisi araştırılmalıdır.
Bu tür araştırmalar ışığında hazırlanan yayın planları ile çocuk-reklam etkileşimi daha sağlıklı olacaktır.
ANAHTAR SÖZCÜKLER:
Çocuk,Reklam,Marka
İÇİNDEKİLER:
-GİRİŞ
1. BÖLÜM: MARKA KAVRAMI
1.1. Marka Kavramının Tanımı
1.2. Markalaşmak
2.BÖLÜM: REKLAM
2.1. Reklamın Tanımı
2.2. Televizyon Reklamları
2.2.1. Televizyon Reklamlarının Tarihi
2.2.1.1. Dünyada Televizyon Reklamlarının Tarihi
2.2.1.2. Türkiye’de Televizyon Reklamlarının Tarihi
2.2.2. Televizyon Reklamlarının Amaçları
3.BÖLÜM: ÇOCUK-REKLAM-MARKA ETKİLEŞİMİ
3.1. Hedef Kitle kavramı
3.2. Çocukların en çok izledikleri Programlarda yayınlanan markalar
4.BÖLÜM: AMAÇ VE YÖNTEM
4.1. Araştırmanın Amacı
4.2. Çocuklarla yapılacak alan Araştırmasının Yöntemi
5.BÖLÜM: BULGULAR VE YORUM
5.1. TV’de Çocuklara sunulan markaların yorumlanması
5.1.1.Çocuklara sunulan markalardan çocuklara yönelik olan ürünler
5.1.2.Çocuklara sunulan markalardan çocuklara yönelik olmayan ürünler
5.2.Çocuklarla yapılan araştırmanın değerlendirilmesi
6.BÖLÜM: SONUÇ
GİRİŞ
Bu araştırma toplumu oluşturan en önemli yaş gruplarından biri olan çocukların televizyon reklamlarındaki markalarla olan ilişkileri üzerinde durulacaktır.
Çoğunlukla toplum tarafından yeterince iyi değerlendirilmeyen çocukların tüketim ürünlerine olan bakışı,birçok doğru veya yanlış sonuca neden olabilmektedir.Çocuklar birer birey olarak görüldüğü takdirde onlara uygun reklam yayın planları yapmak bu açıdan çok önemlidir.Oysaki çocukların en çok izledikleri programlarda verilen reklamlarda buna dikkat edilmediği gözükebilir.
Çocukların sadece kendilerine göre hazırlanan programları izlemedikleri bir gerçektir.Ancak yinede onlara uygun hazırlanan bu programlarda yayınlanan reklamlara daha çok özen gösterilmesi gerekmektedir.
Çocuklar üzerinde olumsuz etki bırakabilecek olan şiddet,aşırı cinsellik gibi kavramlar ne kadar tehlikeliyse yanlış tüketim bilinci oluşturmakta o kadar tehlikelidir.Kendilerine uygun olmayan ürünleri tüketme ihtiyacı güden çocuklar birey olara kendilerine zarar verdikleri gibi topluma da olumsuz özellikler katabilmektedirler.
Çocuk-Reklam etkileşiminin denetlenmesi bu açıdan çok önelidir.Ulusal ve uluslar arası birçok kanun ve yönetmelik bu amaçla hazırlanmaktadır.Ancak önemli olan bu kanunların bilinçli bir şekilde uygulanmasıdır.Eksik yaptırımların olduğu yerler düzenlenmeli ve bu sayede yaşanılacak olumsuzluklar yok edilmelidir.
Araştırmada marka,markalaşmak ve reklam kavramları incelenecektir. Ardından çocukların en çok maruz kaldıkları reklam çeşidi olan televizyon reklamları kavramsal olarak belirtilecektir.Son olarak ta bu televizyon reklamları ile çocukların etkileşimi irdelenecektir.
Araştırma sırasında TİAK’tan alınacak verilerle çocukların en çok izledikleri iki televizyon programı ve bu programlarda yayınlanan reklam markaları belirlenecektir.Ardından bu markaların çocuklar için olup olmadığı sayısal ifadeler ışığında yorumlanacaktır.www.onurcoban.com
Araştırmanın en önemli bölümü olan alan araştırmasında bir grup denek çocuk belirlenecektir.Bu çocuklarla yapılacak yüz yüze görüşmelerle bildikleri markalara ulaşılmaya çalışılacaktır.Ayrıca diğer sorular ışığında çocuk-marka etkileşimi irdelenecektir.
1.BÖLÜM: MARKA KAVRAMI
1.1.MARKA KAVRAMININ TANIMI
Günlük hayatta çok sık kullanılan marka teriminin birçok açılımı vardır.Türk Dil Kurumu’nun belirlediğine göre marka; a-Resim ve harfle yapılan işaret; b-Bir ticari malı,herhangi bir nesneyi tanıtmaya,benzerinden ayırmaya yarayan özel ad veya işaret,olarak tanımlanır.(TDK)
Yukarıda da belirtildiği gibi ürün veya hizmetlerin tanıtımı için çok önemli bir simge olan marka kavramı,özellikle kitle iletişim araçlarının geliştiği 20.yüzyılda önem kazansa da tarihi çok eskilere dayanmaktadır.
İlk reklamların eski Yunan ve Roma döneminden itibaren sesli reklam aracılığıyla yapılmasına rağmen,özellikle ortaçağda esnaf loncalarının kurulup,kalite kontrol esasını koymaları markalaşmayı ortaya çıkarmıştır.(Özer)
Bu dönemden itibaren marka,reklamlar için çok önemli bir kavram olmuştur.
1.2. MARKALAŞMAK
TDK’ya göre markalaşmak “Ürün,marka durumuna gelmektir.”(TDK) Özellikle günümüzde büyük çok uluslu şirketler için hayati bir öneme sahip olan markalaşma farklı olmayı gerektirmektedir.onurcoban
Markalaşmayı yaratıcı düşünce oluşturur.(Yolcu,2001:18) Farklı yaratıcılıkta markalar oluşturmak ve bunları reklamlar yoluyla insanlara ulaştırmak ürünün satışı ve bilinirliği için çok önemlidir.
Birçok ürünün uzak yerlere satışının gerçekleşmesi sonucunda farklılaşma daha da önem kazanmıştır.(Özer) Ürünler ayırt edici özellik olarak değişik markaları kullanmışlar ve bunun gelişimi için çaba göstermişlerdir.
Marka ve markalaşmak ayrı birer kavram olsalar da reklam kavramıyla oldukça fazla bir şekilde ilişki halindedir.
HAZIRLAYAN: Onur ÇOBAN
İSTANBUL 2008
ÖZET
Toplumu oluşturan en önemli yaş gruplarından biri olan çocuklar hayatları boyunca birçok reklam markaları ile karşı karşıya kalmaktadır.Özellikle televizyon ve internetin yaygınlaştığı 21.yüzyıla gelindiğinde çocukların reklam medyalarıyla olan ilişkilerini irdelemek daha büyük önem taşımaktadır.
Marka kavramının doğru olarak tanımlanarak markalaşmanın ne olduğunu açıklamak ve bunun çocuklarla olan ilişkilerini irdelemek çocuk-reklam etkileşimi için çok önemlidir.Çocuklara yönelik olan programlarda sunulan reklamlardan etkilenen bu şahıslar kendilerine sunulan ürünleri bir tüketim bilinci içerisinde bilinçaltlarına almaktadırlar.Bu açıdan bakıldığında bu tür programlardaki reklamlar dikkat çekicidir.Çocuklara yönelik olan programlarda çocukların tüketimine uygun olarak hazırlanmayan ürünlerin reklamı yapıldığı takdirde sonuçların kaygı verici olacağı açıktır.www.onurcoban.com
Bu yanlış uygulamanın belki de en önemli nedeni birçok reklam veren ve reklamları hazırlayan firmaların çocuğu ayrı bir birey olara görmemesinden kaynaklanmaktadır.Bu nedenle çocuklar kendileri için üretilmeyen markaları bilmekte ve bunları tüketmek istemektedir.
Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de bu durum aynıdır.Yapılacak araştırmalar ışığında çocukların hangi programları izledikleri ve bu programlarda verilen markaların çocuklara hitap edip etmeyeceği incelenip bunların çocuklar üzerindeki etkisi araştırılmalıdır.
Bu tür araştırmalar ışığında hazırlanan yayın planları ile çocuk-reklam etkileşimi daha sağlıklı olacaktır.
ANAHTAR SÖZCÜKLER:
Çocuk,Reklam,Marka
İÇİNDEKİLER:
-GİRİŞ
1. BÖLÜM: MARKA KAVRAMI
1.1. Marka Kavramının Tanımı
1.2. Markalaşmak
2.BÖLÜM: REKLAM
2.1. Reklamın Tanımı
2.2. Televizyon Reklamları
2.2.1. Televizyon Reklamlarının Tarihi
2.2.1.1. Dünyada Televizyon Reklamlarının Tarihi
2.2.1.2. Türkiye’de Televizyon Reklamlarının Tarihi
2.2.2. Televizyon Reklamlarının Amaçları
3.BÖLÜM: ÇOCUK-REKLAM-MARKA ETKİLEŞİMİ
3.1. Hedef Kitle kavramı
3.2. Çocukların en çok izledikleri Programlarda yayınlanan markalar
4.BÖLÜM: AMAÇ VE YÖNTEM
4.1. Araştırmanın Amacı
4.2. Çocuklarla yapılacak alan Araştırmasının Yöntemi
5.BÖLÜM: BULGULAR VE YORUM
5.1. TV’de Çocuklara sunulan markaların yorumlanması
5.1.1.Çocuklara sunulan markalardan çocuklara yönelik olan ürünler
5.1.2.Çocuklara sunulan markalardan çocuklara yönelik olmayan ürünler
5.2.Çocuklarla yapılan araştırmanın değerlendirilmesi
6.BÖLÜM: SONUÇ
GİRİŞ
Bu araştırma toplumu oluşturan en önemli yaş gruplarından biri olan çocukların televizyon reklamlarındaki markalarla olan ilişkileri üzerinde durulacaktır.
Çoğunlukla toplum tarafından yeterince iyi değerlendirilmeyen çocukların tüketim ürünlerine olan bakışı,birçok doğru veya yanlış sonuca neden olabilmektedir.Çocuklar birer birey olarak görüldüğü takdirde onlara uygun reklam yayın planları yapmak bu açıdan çok önemlidir.Oysaki çocukların en çok izledikleri programlarda verilen reklamlarda buna dikkat edilmediği gözükebilir.
Çocukların sadece kendilerine göre hazırlanan programları izlemedikleri bir gerçektir.Ancak yinede onlara uygun hazırlanan bu programlarda yayınlanan reklamlara daha çok özen gösterilmesi gerekmektedir.
Çocuklar üzerinde olumsuz etki bırakabilecek olan şiddet,aşırı cinsellik gibi kavramlar ne kadar tehlikeliyse yanlış tüketim bilinci oluşturmakta o kadar tehlikelidir.Kendilerine uygun olmayan ürünleri tüketme ihtiyacı güden çocuklar birey olara kendilerine zarar verdikleri gibi topluma da olumsuz özellikler katabilmektedirler.
Çocuk-Reklam etkileşiminin denetlenmesi bu açıdan çok önelidir.Ulusal ve uluslar arası birçok kanun ve yönetmelik bu amaçla hazırlanmaktadır.Ancak önemli olan bu kanunların bilinçli bir şekilde uygulanmasıdır.Eksik yaptırımların olduğu yerler düzenlenmeli ve bu sayede yaşanılacak olumsuzluklar yok edilmelidir.
Araştırmada marka,markalaşmak ve reklam kavramları incelenecektir. Ardından çocukların en çok maruz kaldıkları reklam çeşidi olan televizyon reklamları kavramsal olarak belirtilecektir.Son olarak ta bu televizyon reklamları ile çocukların etkileşimi irdelenecektir.
Araştırma sırasında TİAK’tan alınacak verilerle çocukların en çok izledikleri iki televizyon programı ve bu programlarda yayınlanan reklam markaları belirlenecektir.Ardından bu markaların çocuklar için olup olmadığı sayısal ifadeler ışığında yorumlanacaktır.www.onurcoban.com
Araştırmanın en önemli bölümü olan alan araştırmasında bir grup denek çocuk belirlenecektir.Bu çocuklarla yapılacak yüz yüze görüşmelerle bildikleri markalara ulaşılmaya çalışılacaktır.Ayrıca diğer sorular ışığında çocuk-marka etkileşimi irdelenecektir.
1.BÖLÜM: MARKA KAVRAMI
1.1.MARKA KAVRAMININ TANIMI
Günlük hayatta çok sık kullanılan marka teriminin birçok açılımı vardır.Türk Dil Kurumu’nun belirlediğine göre marka; a-Resim ve harfle yapılan işaret; b-Bir ticari malı,herhangi bir nesneyi tanıtmaya,benzerinden ayırmaya yarayan özel ad veya işaret,olarak tanımlanır.(TDK)
Yukarıda da belirtildiği gibi ürün veya hizmetlerin tanıtımı için çok önemli bir simge olan marka kavramı,özellikle kitle iletişim araçlarının geliştiği 20.yüzyılda önem kazansa da tarihi çok eskilere dayanmaktadır.
İlk reklamların eski Yunan ve Roma döneminden itibaren sesli reklam aracılığıyla yapılmasına rağmen,özellikle ortaçağda esnaf loncalarının kurulup,kalite kontrol esasını koymaları markalaşmayı ortaya çıkarmıştır.(Özer)
Bu dönemden itibaren marka,reklamlar için çok önemli bir kavram olmuştur.
1.2. MARKALAŞMAK
TDK’ya göre markalaşmak “Ürün,marka durumuna gelmektir.”(TDK) Özellikle günümüzde büyük çok uluslu şirketler için hayati bir öneme sahip olan markalaşma farklı olmayı gerektirmektedir.onurcoban
Markalaşmayı yaratıcı düşünce oluşturur.(Yolcu,2001:18) Farklı yaratıcılıkta markalar oluşturmak ve bunları reklamlar yoluyla insanlara ulaştırmak ürünün satışı ve bilinirliği için çok önemlidir.
Birçok ürünün uzak yerlere satışının gerçekleşmesi sonucunda farklılaşma daha da önem kazanmıştır.(Özer) Ürünler ayırt edici özellik olarak değişik markaları kullanmışlar ve bunun gelişimi için çaba göstermişlerdir.
Marka ve markalaşmak ayrı birer kavram olsalar da reklam kavramıyla oldukça fazla bir şekilde ilişki halindedir.
2.Bölüm:REKLAM
2.1.REKLAMIN tanımı
Günlük hayatta sıklıkla karşılaştığımız reklam kavramını tanımlamak gerekirse kısaca “Bir ürün veya hizmet satmak üzere tasarımlanan ikna edici mesajlar,daha da geniş bir tanımda ise,malların ve hizmetlerin elde edilebilirliğiyle ve nitelikleriyle ilgili bilgilerin geniş bir kamuya bildirilmesi süreci ve araçları (basın,film,televizyon,vb.) ” olarak söylene bilinir.( Mutlu,1998:286)
Reklam verenlerin hedef kitlelerine ulaşmalarını sağlayan reklamların bir başka tanımı da şu şekildedir:
“Reklam,insanları gönüllü olarak belirli bir davranışta bulunmaya ikna etmek,belirli bir düşünceye yöneltmek,dikkatlerini bir ürüne,hizmete,fikir yada kuruluşa çekmeye çalışmak,onunla ilgili bilgi vermek,ona ilişkin görüş ve tutumlarını değiştirmelerini veya belirli bir görüşü yada tutumu benimsemelerini sağlamak amacıyla oluşturulan;iletişim araçlarında yer yada süre satın almak yoluyla sergilenen veya başka biçimlerde çoğaltılıp dağıtılan ve bir ücret karşılığında oluşturulduğu belli olan(diğer bir deyimle,parasal destek sağlayan kişi yada kuruluşların kimliği açık olan)duyurudur.”(Gülsoy,1999:9)
Yukarıdaki tanımlarda da açıklandığı gibi reklamlar bir ürünü satmaya yönelik görsel veya işitsel mesajlardır.Birçok kişi ve kuruluş hedef kitlelerine ulaşmak için reklam yolunu kullanmaktadır.
Reklam ve Tanıtım kavramları birbirine çok yakın kavramlar olsa da aslında farklı anlamlar içermektedir.Tanıtım,kişi,kurum,ürün vb. ile ilgili kitle iletişim araçlarına ücretsiz sağlanan bilgilerdir.(Gülsoy,1999:419)
Reklamlar çoğunlukla geniş kitlelere ulaşmak amacı güder.Özellikle Ulusal ve Uluslar arası Televizyon Reklamları ve son yıllarda gelişmekte olan İnternet Reklamcılığı bu açıdan oldukça önemlidir.
Çoğunlukla kar amacı güden kişi ve kuruluşların reklam vermesi bu alanda haksız rekabete yol açabilecek unsurlar doğmasına neden olabilir.Bu amaçla reklamlar ulusal ve uluslar arası kanun ve yönetmeliklerle de denetlenmektedir.Türkiye’de bu alanda Radyo ve Televizyonların Kuruluşu ve Yayınları Hakkında Kanun(3984),Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun(4822 Sayılı kanunla değişik 4077 Sayılı Kanun),Türkiye Radyo ve Televizyon Kanunu(2954) ve Basın İlan Kurumu Teşkiline Dair Kanun’u(195) gibi kanunlar bulunmaktadır.Ayrıca çeşitli kurumların çıkarmış olduğu Reklam Kurulu Yönetmeliği;Radyo ve Televizyon Yayınlarının Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmelik;Tütün Mamulleri,Alkol ve Alkollü İçkilerin Toptan ve Perakende Satışı ile Satış Belgelerine İlişkin Yönetmelik gibi yönetmelikler vardır.Avrupa Sınır Ötesi Televizyon Konvansiyonu’nun ilgili hükümleri de bu alanda yaptırımı olan maddelerdir.www.onurcoban.com
2.2. TELEVİZYON REKLAMLARI
Reklamcılığın en önemli alanlarından biri olan Televizyon Reklamları geniş kitlelere ulaşabilmek adına çok önemlidir.Televizyonun icadından itibaren reklamcıların dikkatini çeken bu alanda görsel ve işitsel mesajlar bir arada kullanıla bilinir.Televizyon Reklamlarının bu özelliği daha geniş bir izleyici profiline ulaşmak adına önemlidir.
ONUR ÇOBAN
2008 İstanbul Üniversitesi
RADYO-TV-SİNEMA Yüksek Lisans
-------------------------------------------------
-------------------------------------------------
not:Devamı için lütfen diğer bölüme bakınız
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder